Catullus ο Νεοτερικός ποιητής της Ρώμης

Μια και μπήκε και ουσιαστικά η άνοιξη (ποια άνοιξη εδώ μύρισε καλοκαιράκι) θα επανέλθω με μερικά ποιήματα του αγαπημένου μου Γάιου Βαλέριου Κάτουλου, τον νεοτερικό ποιητή της Ρώμης. Ο Κάτουλλος λοιπόν γεννήθηκε περίπου το 84 π.Χ. και πέθανε αρκετά νέος γύρω στο 54 π.Χ. Το περίπου, σημαίνει ότι οι ημερομηνίες αυτές δεν μας έχουν παραδοθεί ακριβώς, αλλά είναι προϊόν υπολογισμών των σοφών μελετητών του Κάτουλλου

Ο Κάτουλλος, ανήκε σε μια ομάδα ποιητών, τους Νεωτερικούς Ποιητές της Ρώμης, οι οποίοι λειτουργούσαν έχοντας κοινές πεποιθήσεις, οι οποίες αντικατοπτρίζονται στα ποιήματά τους, και οι οποίοι επηρεασμένοι από την φιλοσοφία του Επίκουρου και των Επικουριών φιλοσόφων της εποχής φαίνεται να θέλουν να αποκολληθούν από την παραδοσιακή ποίηση της εποχής. Οι νεοτερικοί ποιητές πρέσβευαν τον ηδονισμό και την ελευθεριότητα. Ο Κάτουλλος γνωστός για τον έρωτά του για μια κυρία της εποχής που αναφέρεται ως Λεσβία στα ποιήματά του μας δίνει μια ποίηση με κύριο στοιχείο γεγονότα από την προσωπική του ζωή, που επηρέασε πολλούς από τους σύγχρονούς ποιητές όπως τον Έζρα Πάουντ, στην ποίηση του οποίου βρίσκουμε μεταξύ άλλων και σκόρπιούς στίχους του Κάτουλλου, τον Μπουκόφσκι που τον θαυμάζει απεριόριστα όπως μας λέει σε διάφορα ποιήματά του.

Εδώ θα παρουσιάσουμε τρία ποιήματα του Κάτουλλου που είτε φανερά είτε υποδόρια αναφέρονται σε όργια, πράγμα πολύ συχνό στην ζωή των πρώτων π.Χ. αιώνων στην Ρώμη. Η μετάφραση είναι του Λεωνίδα Τρομάρα.

.


10

Στης γκόμενάς του επίσκεψη ο Βάρος μου με πήρε,
καθώς αργόσχολος στην αγορά γυρνούσα.
Μόλις την είδα, πουτανάκι είπα,
μα νοστιμούλα και καλή για το κρεβάτι.
Εκεί, λοιπόν, κουβέντα πιάσαμε για διάφορα
και μέσα σ’ όλα, ποια της Βιθυνίας τα νέα,
πώς είν’ τα πράγματα εκεί
και πόση οικονομήσαμε μονέδα.
Απάντησα ειλικρινά, πως τίποτα δεν έτρεχε
μήτε για πραίτορες μήτε για στρατιώτες,
πλούσια στολισμένοι να γυρίσουν,
προπάντων όσοι τον γαμιά είχαν για πραίτορά τους
που ούτε για τρίχα τους φαντάρους δε νοιαζόταν.
«Όμως», μου λεν, «κατά πως συνηθίζεται,
όλο και στο φορείο σου θα ‘ζέψες εκεί πέρα
κάμποσους ντόπιους». Τότε κι εγώ λοιπόν,
τον τυχεράκια θέλοντας να παραστήσω στην κοπέλα,
«ε, λέω, τουλάχιστον για μένα τόσο άσχημα δεν ήταν,
μόλο που είχε τα χάλια του ο τόπος,
να μην μπορέσω οχτώ να έχω άντρες ντούρους»
(άσχετο αν μήτε εδώ μήτε εκεί είχα κάποιον,
στον σβέρκο του να φορτωθεί το παλιοντίβανό μου
με το λειψό ποδαρικό).
Εκείνη τότε με ξετσιπωμένης τρόπο
«παρακαλώ σε, Κάτουλλέ μου», λέει, «για λίγο
δωσ’ τους μόνο: γουστάρω να κατέβω
στου Σεράπη» - «Στάσου»,λέω στην κοπέλα,
«αυτό που μόλις είπα, ότι δικοί μου είναι,
μου ξέφυγε: ο σύντροφός μου –
ο Κίννας δηλαδή, ο Γάιος – αυτός τους έχει.
Μα είτε δικοί του είτε δικοί μου, τι μ’ αυτό;
Τους χρησιμοποιώ κι εγώ σαν να ‘τανε δικοί μου.
Εσύ όμως είσαι σκέτη αγαθιάρα και φορτική
που δεν μπορεί κανείς να αστειευτεί μαζί σου».

13

Θα φας καλά στο σπιτικό μου, Φάμπουλλέ μου,
μέσα σε λίγες, αν το θέλουν οι θεοί, ημέρες
και αν μαζί σου φέρεις φαΐ καλό και πλούσιο,
και φυσικά καμιά γκομενάρα, κρασάκι,
ανέκδοτα και διάθεση για γέλιο.
Σου είπα: αυτά ερωτιάρη μου, αν φέρεις
θα φας καλά, γιατί του Κάτουλλού σου
το σακουλάκι αραχνοπλούτισε.
Από μεριά μου θα ‘χεις άκρατες αγάπες
ή ό,τι πιο γλυκό κι εξαίσιο υπάρχει.
Θα σου προσφέρω άρωμα που στο κορίτσι μου
οι Αφροδίτες δώρισαν κι οι Πόθοι,
σαν το μυρίσεις δέηση θα κάνεις, Φάμπουλλέ μου,
να μεταμορφωθείς πατόκορφα σε μύτη.

56

Περίπτωση αστεία, Κάτωνα, και πλακατζήδικη.
Άκου, και για το γούστο σου αξίζει!
Γέλασε, να χαρείς τον Κάτουλλό σου, Κάτωνα,
η περίπτωση είν’ αστεία και πολύ της πλάκας:
πριν λίγο έναν πιτσιρικά τσάκωσα να πηδάει
μια κοπελιά, τότε κι εγώ – ας παν να λένε οι θεοί –
αντί για βέργα, με ψωλή του ρίχτηκα βαρβάτη.